-Abdullah Üskan
Beslenmenin Önemi
Canlılar yaşamlarını devam ettirebilmek için beslenmeye ihtiyaç duyar. Besinler, içerdikleri
yapıtaşlarıyla birlikte vücudumuzun temel yapısını oluşturur. Beslenme yoluyla almış olduğumuz
maddeler vücudumuzda çeşitli tepkimelere katılarak yaşamsal fonksiyonlarımızın devamlılığını
sağlar.
İnsanların bu fonksiyonları sağlıklı bir şekilde sürdürebilmeleri için dengeli ve yeterli beslenmeleri
gerekir. Ancak, mevcut ekonomik ve sosyal düzenin getirileri sonucunda insanların bir kısmı yeterli
besini bulmakta güçlük çekerken, bir kısmı da gereğinden fazla beslenerek sağlığını olumsuz
etkilemektedir. Bu durum, çeşitli hastalıklara zemin hazırlamakla birlikte küresel halk sağlığı
sorunlarını da beraberinde getirmektedir.
Beslenme bozukluklarının sebep olduğu hastalıkları iki ana başlık altında inceleyebiliriz.
1-Yetersiz beslenme ve/veya açlığın sebep olduğu hastalıklar
Protein-Enerji Malnütrisyonu (PEM): Bir veya birden fazla besin maddesinin uzun dönemde yetersiz
veya dengesiz alınması ya da hiç alınmaması durumunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Çoğunlukla 5
yaşından küçük çocuklarda görülmekle birlikte emziren annelerde, ergen ve yetişkinlerde de
görülebilir.
PEM vücudun hastalıklara karşı direncini kaybetmesine, bunun sonucunda da fiziksel ve zihinsel
gelişim geriliğine yol açar. Bu durum aynı zamanda vücutta su kaybına, çeşitli enfeksiyon
hastalıklarına, kansızlık, hipoglisemi gibi birçok rahatsızlığa da sebep olarak kişinin hayat kalitesini
iyice düşürür.
Gelişmekte olan ülkelerde 5 yaş altı ölümlerin yüzde ellisi PEM ile ilişkilidir. PEM, gelişmemiş
ülkelerin de en önemli sağlık sorunlarından biridir. PEM hastalığı başlayınca çocuklarda özellikle
kaslar erimeye başlar ve kemikler kolay kırılır. Zamanla damar ve organların da düzeni bozulduğu
için, içeride olması gereken sıvı dışarı sızarak vücutta ödem yapar ve bu ödemler en çok karın
içerisinde birikir. Bu yüzden açlık yaşayan çocukların karınlarında şişlikler görülebilir. Hastalığa geri
dönülemeyecek noktaya gelmeden müdahale edilmesi ise hayat kurtarıcıdır.
PEM tedavisinde su ve tuz bozuklukları, kansızlık ve anemi gibi hayati problemler çözüldükten sonra
diyet tedavisine geçilir ve hastanın beslenme bozukluğu düzeltilir.
2-Aşırı beslenme alışkanlıklarının sebep olduğu hastalıklar
Obezite ve Metabolik Sendrom: Obezite, temel anlamda vücuttaki yağ miktarının aşırı ve anormal
şekilde artışıyla oluşan bir hastalıktır. Halk arasında sadece dış görünüşte bir bozukluk olarak görülüyor olsa da aslında kalp rahatsızlıkları, diyabet, yüksek tansiyon ve kanser için büyük bir risk
faktörüdür.
Obeziteye sebep olan faktör, vücudun yakamayacağı kadar fazla besin almaktır. Yani ihtiyacımız
olandan fazla aldığımız her besin vücudumuzu obeziteye doğru götürecek, birçok sağlık sorununa da
temel oluşturacaktır.
Sağlıklı, yetişkin bir erkeğin günde ortalama 2500 kaloriye, sağlıklı yetişkin bir kadının ise günlük
ortalama 2000 kaloriye ihtiyacı vardır. Günümüzde herhangi bir fast food zincirinde üretilen
ortalama bir hamburger yaklaşık olarak 1500 kaloridir. Aynı şekilde gazlı ve alkollü içecekler de çok
fazla kalori içerir. Bu nedenle bu gibi besinlerin sık olarak tüketimi obeziteye neden olabilir.
İnsanı Yaşatmanın Bedeli
Bugün üzerinde yaşadığımız dünyaya insanlara faydalı olmak için çalışan değil, kendi çıkar ve
menfaatleri için binlerce insanın canına kıymaktan çekinmeyen küresel bir sömürü düzeni hakim. Bu
küresel sömürü düzeninin getirmiş olduğu ekonomik dengesizlikle birlikte dünyanın bir tarafında
insanlar, israf etmek şöyle dursun, hayatta kalabilmek için gerekli ve yeterli besini bulamadığı için
genç yaşlarda hayatını kaybederken; diğer tarafta daha fazla yiyebilmek için dünyanın parasını
harcayan, sonra o yediklerinden kurtulabilmek için daha da fazla para harcayan milyonlarca insan
yaşıyor.
Bugün dünyada 843 Milyon insan açlıkla mücadele ederken, 2 Milyar insan aşırı kiloyla, 750 Milyon
insan da obeziteyle karşı karşıya. Siz sadece bu yazıyı okurken ortalama 100 kişi daha açlık yüzünden
hayatını kaybederken, sadece ABD’de obeziteyle mücadele için 1.5 Milyon Dolar harcandı. PEM
hastası bir çocuğu sağlığına kavuşturmak için gerekli para 300 TL civarında olmasına rağmen sadece
bugün video oyunları için 300 milyon dolar harcama yapıldı. Bu da demek oluyor ki sadece video
oyunlarına bir günde harcanan parayla 7 milyon, hatta dünyada askeri harcamalara ayrılan bir günlük
parayla 120 milyon insan açlıktan kurtulabilir hem de sadece bir günde.
Teknoloji, bilim ve sağlık hizmetleri hızla gelişirken hala dünya nüfusunun yarısı kadar insan açlık ve
benzeri çözümü gayet basit sorunlar yüzünden hayatını kaybediyorsa bu gelişme hiçbir anlam ifade
etmez. Teknolojinin, bilimin, üretimin, tüketimin yani aslında insanlık için yapılan her şeyin amacı
insanı yaşatmaktır. İnsanı yaşatmayan düzende her toplum eninde sonunda yok olmaya mahkumdur.
Bu kadar bolluk bereket içinde yaşamamıza rağmen hala bu zulmün önüne geçemiyorsak, bunun
sorumlusu dış güçler veya otoriteler değil, komşusu açken tok yatanlardır.
Bir parça ekmeği bölüşmek, bir yetimin elinden tutmak... Dünyada bir çiçek açtırabilme davasına
sahip insanların; açlığı, yoksulluğu ve sefaleti yeneceğine olan inancımız tamdır.
Yeryüzündeki her insanın elindekini düşünmeden paylaşacak yüreğe sahip olması temennisiyle…
Yorumlar
Yorum Gönder